به گزارش مجله خبری نگار،نتایج یک مطالعه جدید در مورد بارداری حیوانات نشان میدهد: سبک زندگی و تغذیه مادر میتواند در درازمدت بر متابولیسم فرزندش تأثیر بگذارد.
این اثر بین نسلی برای اولین بار در سال ۱۹۰۹ در بین پروانههای ابریشمی جوان مشاهده شد. بررسیهای انجام شده نشان داد رفتار این پروانهها در طول فصل زمستان از ژنهای ارثی خاصی ناشی نمیشود، بلکه از نحوه خوانش این ژنها یا روشن و خاموش شدن آنها ناشی شده و موضوع جالب توجه این است که این شرایط توسط ویژگیهای زیستی منتقل شده از سوی مادر تنظیم میشود.
به گفته محققین، پتانسیل این تغییرات اپی ژنتیک از آن زمان در بسیاری از گونههای جانوری از جمله انسان مشاهده شده است، اما نحوه عبور آنها از مرزهای بین نسلی همچنان نامشخص است.
به همین دلیل محققان دانشگاه موناش در استرالیا به بررسی دقیقتر این موضوع پرداخته و شواهدی از کرمهای ابریشم ماده یافته اند که به فرزندان و نوههای خود محافظت بیشتری از مغز میدهند که هنگام خوردن انواع خاصی از مواد غذایی، محافظت میکنند.
گفتنی است این مطالعه روی انسان انجام نشده است، اما از آنجایی که سی نمونه از ژنهای ما با این حشرات مشترک است، بینش جالبی در مورد اینکه چگونه تغییرات اپی ژنتیکی ممکن است در سراسر جهان طبیعی عمل کند، به محققان ارائه میدهد.
مطالعات انجام شده نشان میدهد: اگر سلولهای زایا مانند تخمک یا اسپرم، به نوعی توسط رژیم غذایی مادر در دوران رحم تغییر کنند، میتواند تاثیراتی طولانی مدت روی فرزندان داشته باشد.
هنگامی که دانشمندان لارو کرم گرد که معمولاً در سیب و گیاهان یافت میشود را با اسید اورسولیک تغذیه کردند، متوجه شدند: فرزندان آنها تا حدودی از یک مشکل طبیعی در ارتباطات عصبی محافظت میشوند. به طور خاص، به نظر میرسد اسید اورسولیک ژنی را در کرمها فعال میکند که نوع خاصی از چربی، اسفنگوزین-۱-فسفات را میسازد که به اسفنگولیپید معروف است. این چربی از ضعیف شدن آکسونهای نورونهای مغز جلوگیری میکند و نتایج اولیه نشان میدهد که چربی فوق میتواند از روده کرمهای مادر به تخمکهای رحم منتقل شود.
محققان همچنین دریافتند: افزایش سطوح اسفنگولیپیدهای خاص باعث تغییرات متابولیکی قابل توجهی در این جانوران میشود و این تغییرات در طول رشد و در نسلهای بعدی نیز حفظ میشود.
راجر پوکاک، محقق زیست پزشکی دانشگاه موناش، در این رابطه میگوید: این اولین بار است که نشان داده شده است که یک چربی میتواند ویژگیهای ارثی داشته باشد. علاوه بر این، تغذیه مادر با اسفنگولیپید از آکسونهای دو نسل بعدی محافظت میکند. این موضوع بدان معناست که رژیم غذایی مادر میتواند نه تنها بر مغز فرزندانش بلکه بر روی نسلهای بعدی نیز تأثیر بگذارد.
شرح کامل این مطالعه در آخرین شماره مجله تخصصی Nature Cell Biology منتشر شده است.